İnsani ikamet izni Bakanlığın onayı alınmak ve en fazla birer yıllık sürelerle olmak kaydıyla valilikler tarafından verilir ve uzatılabilir.
İnsani ikamet izinlerinde diğer ikamet izinlerinin verilmesindeki şartlar aranmaz, aşağıda sıralanan şartların ortaya çıkması durumunda valilik insani ikamet işlemlerini başlatır:
 

1. Çocuğun yüksek yararının söz konusu olduğu durumlarda,
2. Haklarında sınır dışı etme veya Türkiye’ye giriş yasağı kararı alındığı halde, yabancının Türkiye’den çıkışının yaptırılamadığı ya da Türkiye’den ayrılmasının makul veya mümkün görülmediği durumlarda,
3. Yabancının sınır dışı edilmesinin mümkün olmadığı durumlarda, (Kanunun 55. Maddesinde düzenlenmektedir.)
4. Başvuru sahibinin ilk iltica ülkesi veya güvenli üçüncü ülkeye geri gönderilmesi işlemlerinin devamı sürecinde,
5. Acil nedenlerden dolayı veya ülke menfaatlerinin korunması ile kamu düzeni ve kamu güvenliği açısından Türkiye’ye girişine ve Türkiye’de kalmasına izin verilmesi gereken yabancıların , ikamet izni verilmesine engel teşkil eden durumları sebebiyle diğer ikamet izinlerinden birini alma imkanı bulunmadığında,
6. Olağanüstü durumlarda.

İnsani ikamet izni alan yabancılar iznin veriliş tarihinden itibaren en geç yirmi iş günü içinde adres kayıt sistemine kayıt yaptırmak zorundadır. Ayrıca insani ikamet iznine sahip olan kişiler, bu izinlerinin süresi içinde uzun dönem ikamet izni hariç olmak üzere şartlarını taşıdıkları diğer ikamet izinlerinden birisi için başvurabileceklerdir. İnsani ikamet izni Bakanlığın onayı alınmak kaydıyla iznin verilmesini zorunlu kılan şartlar ortadan kalktığında valiliklerce iptal edilir ve uzatılmaz.